Фойдали маслаҳатлар

Чоп этиш учун

Ғалла ҳосили салмоғи бугунги ҳаракатга боғлиқ

Юртимизда жорий қиш фаслининг илиқ келиши ғалла майдонларида турли бегона ўтлар, касалликлар, айниқса, занг касалликлари ҳамда ҳашаротларнинг ривожланишига қулай шароит яратди. Шу боис, соҳа мутахассислари, фермерлар ғалла майдонларини мунтазам кузатиб, турли касаллик, зараркунанда ва бегона ўтларга қарши курашиш тадбирларига жиддий эътибор қаратишлари керак.

16.11.2018 Кузги рапс – бебаҳо мойли экин

Деҳқончиликда рапснинг икки – баҳорги ва кузги тури мавжуд. Кузги рапс фойдаланилишига қараб мойли экинлар гуруҳига киради ва асосан мой олиш учун экилади. Бугунги кунда рапс дунё деҳқончилигида 30 млн. гектарга яқин майдонда етиштирилмоқда. Жумладан, Хитойда 7,3, Ҳиндистонда 6,7, Россияда 1,5, Германияда 1,3 млн. гектарни ташкил қилади.

11.09.2018 Зараркунанда ҳашоратларга қарши восита - “STORM” ёруғлик қопқони ихтиро қилинди

“INNO LAB” МЧЖ инновацион биологик лабораторияси томонидан зараркунанда ҳашоратларни селектив овлаш ва ўсимликларни самарали ҳимоя қилиш мақсадида, ёруғлик қопқони - “STORM” инновацион қурилмаси ихтиро қилинди.

01.02.2018 Ҳандакларда лимон ўсимлигини парваришлаш технологияси

Биологияси. Лимон ўсимлиги мевалари -2-2,5°С совуқда, -3-4°С да барглари ва бир йиллик новдалари зарарланади. Ҳароратнинг -5-6°С гача пасайиши асосий шохларнинг ҳалок бўлишига олиб келади. Лимон ўсимлиги ҳаво ҳарорати +12°С ва тупроқ ҳарорати +5°С бўлганда ўсишни бошлайди.

Ахборот хизмати

05.12.2017 2017 йил мавсумида қишлоқ хўжалиги экинларининг асосий зараркунандалари, касалликлари ва бегона ўтларни ривожланиши ва тарқалганлиги тахлили хамда 2018 йилда уларни тарқалиши ҳақида башоратнома

Қишлоқ хўжалик экинларининг асосий зараркунандалари, касалликлари ва бегона ўтларни ривожланиши ва тарқалиши бўйича узоқ муддатли ва қисқа муддатли башорат маълумотлари жойлардан (зарарли организмларни фермер хужаликлардаги доимий кузатувлар ўтказиладиган экин майдонларида, туманлар ҳудудидаги экинзорларда ва вилоятлар бўйича тарқалиш майдонлари хисобга олинган холда) олинган маълумотлар, зараркунандаларни қишловга кетиш ва қишловдан чиқиши, ўтган йилдаги ва жорий йилдаги об-ҳаво шароитлари, зарарли организмларни ҳудудларда тарқалиши бўйича кўп йиллик маълумотлар ва бошқа бир қатор омиллар ҳисобга олган ҳолда тайёрланади.

05.10.2017 Аҳолига фойдали маслаҳатлар

Сабзи шарбати тайёрлаш. Сабзи шарбати кўз нурини равшанлаштиради, буйракни яхшилайди, овқат ҳазм қилишни осонлаштиради ва иммунитетни кучайтиради. Бу шарбатни тайёрлаш учун ортиқча куч ва меҳнат талаб қилинмайди. Керакли нарсалар: сабзи, шарбат сиқиб чиқарувчи аппарат.

Тайёрлаш усули: сабзининг заха бўлмаган ширинроқ турини танлаб оласиз. Пўстини арчиб, шарбат сиқиб чиқарувчи аппаратдан ўтказасиз. Бир стакан сабзи шарбатига 1 ош қошиқ лавлаги сувидан қўшиб юборсангиз унинг фойдали хусусияти янада ошади.

Ахборот хизмати

05.04.2017 Экма бурчоқ

Маълумки, дон-дуккакли ўсимликларни экишни амалга оширилиши натижасида бирданига бир нечта ҳаётий зарур муаммоларнинг ечимини топишга амалий жавоб бўлади. Чунки, дон-дуккаклиларнинг дон, поя, пичан, сомон ва бошқа қисмлари ўсимлик оқсилига бойлиги (30–35%) билан бошқа экинлардан алоҳида ажралиб туради.

М.МАННОПОВА, З.ЯҚУБОВ

05.04.2017 Изен – чўл чорвасининг тўйимли озуқаси

Сўнгги йилларда чорвачилик хўжаликлари ва аҳолининг яйловлардан тартибсиз фойдаланиши туфайли ўсимликлар ҳосили ва турлари кескин камайиб бормоқда. Бундай яйловларнинг ҳосилдорлиги 0,5–1,5 центнердан ошмаяпти. Бу эса ўсиб бораётган республикамиз чорвачилиги талабига мутлақо жавоб бермайди.

Х.Мавланов, С.Қодирова

06.03.2017 Соя – истиқболли экин

Президентимиз Шавкат Мирзиёев Хоразм вилоятида бўлганида ҳудуддаги экологик ҳолатни яхшилаш, ер-сув ресурсларидан оқилона фойдаланиш, тупроқ унумдорлигини ошириш, воҳа шароитига мос экинларини иқлимлаштириш ҳақида сўзлаб вилоятда соячиликни ривожлантириш катта иқтисодий самара беришини алоҳида таъкидлади.

Д.Ёрматова, М.Ҳамраева, А.Нодиров

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида анжир экиш ва парваришлаш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган олма навлари: Кадота, Қора-анжир, Крымский, Узбекский желтый ва ҳ.к.

Ш.Аҳмедов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида анор экиш ва парваришлаш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган олма навлари: Қизил анор, Аччиқ дона, Қозиқи анор, Туятиш, Улфи, Десертный ва ҳ.к.

Ш.Аҳмедов

14.02.2017 Аҳоли хонадонларида асалари оиласи боқиш бўйича тавсиялар

Асалари бежиз етти хазинанинг бири, деб ҳисобланмайди. Ҳақиқатан ҳам бу фойдали ҳашаротнинг фойдаси жуда катта. Унинг асали, заҳри, сути прополиси, гулчанги кўпгина хасталикларга даво. Шунингдек, унинг муми саноатимизда муҳим хомашё ҳисобланади.

О.Тўраев

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида аччиқ қалампир етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: Марғилон–330, Пикантный, Учқун, Тилларанг, Мумтоз, Саид.

Р.Ҳакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида бақлажон етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: Аврора, Замин F₁, Феруз.

Р.Ҳакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида беда экиш ва парваришлаш бўйича тавсиялар

Беда ер унумдорлигини ошириш ва чорва озуқа базасини яратишда асосий экин ҳисобланади. Уч йил давомида бир гектар майдонда 600–900 кг соф азот тўплайди, тупроқ донадорлигини тиклаб, сув-физик хоссаларини яхшилайди, эриши қийин бўлган фосфорли бирикмаларни парчалаб, уларни кейинги экинлар ўзлаштириши учун тайёрлаб беради, тупроқни турли касаллик тарқатувчи инфекция унсурлари (замбуруғ, бактерия, вирус)дан тозалайди. Беда (кўк масса, пичан, сенаж) билан боқилган чорва молларининг маҳсулдорлиги, гўшти ва сутининг сифати ошади.

И.Массино

14.02.2017 Аҳоли хонадонларида беданаларни боқиш бўйича тавсиялар

Ҳозирги кунга келиб бедана боқиш ва кўпайтириш иқтисодий жиҳатдан яхшигина даромадли соҳага айланган. Бедана анча маҳсулдор бўлиб, модаси бир йилда 250–255 тагача тухум қилиши мумкин.

А.Нурматов, Б.Аллашов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида беҳи экиш ва парваришлаш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган беҳи навлари: Изобильная, Самаркандская крупноплодная ва ҳ.к.

Ш.Аҳмедов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида бодринг етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: Ранний–645, Ўзбекистон–740, Зилол, Парад, Конкурент, Наврўз, Омад, Талаба ва Голландия F₁ дурагайларидан Алиби, Астерикс, Регал, Аякс, Суперина.

Р.Ҳакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли хонадонларида буқаларни парваришлаш бўйича тавсиялар

Зотни танлаш. Семиртириш учун аввало, гўшт йўналишидаги зотдор сигирлардан олинган буқачаларни танлаш лозим. Бўрдоқичиликка ихтисослашган фермер хўжаликларидан ёш зотдор буқачаларни сотиб олиш ҳам ишончли ҳисобланади. Уларни қисқа муддатларда семиртириб, сифатли ва энг кўп миқдорда гўшт олишга эришилади.

А.Нурматов, Б.Аллашов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида гилос экиш ва парваришлаш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлари: Валовье сердце, Қора гилос, Валерий Чкалов, Дрогана желтая, Ревершон, Клон Эльтона ва ҳ.к.

Ш.Аҳмедов

14.02.2017 Аҳоли хонадонларида ғозларни боқиш бўйича тавсиялар

Зотлари ва хусусиятлари: аҳоли хонадонларида йирик кулранг, кубань, холмогор, италия ва рейн зотли ғозларни боқиш яхши самара беради. Ғозлар тўдасида 3–4 макиёнга 1 эркак қолдирилади. Макиёни 265–350 кунлигида (қишда, баҳорда) тухумга киради. Бир мавсумда 30–50 тухум қилади. Жўжаси 29–30 кунда тухумдан чиқади. Вояга етган эркак ғозларнинг тирик вазни 5–8, макиёнлариники 4–7 кг. гача. Яхши боқилган ғозлар 9 ойлигида (3,5–4,5 кг) гўштга сўйилади. Гўшти таркибида 16% оқсил, 35% ёғ бор. Ёш жўжалари парҳез гўшт учун 9 ҳафталигида сўйилади.

А.Нурматов, Б.Аллашов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида гул турларини етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этилган атиргул навлари: Қора магия, Папилон, Бургун, Салвидор, Кулин Елезавета, Московский, Президент, Анжелика ва ҳ.к.

А.Убайдуллаев

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида ерёнғоқ етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: Қибрай–4, Лидер, Мумтоз, Саломат ва Тошкент–112 ва ҳ.к.

М.Аманова

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида жўхорини такрорий экин сифатида етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этилган навлар: Қорабош, Даулет, Ўзбекистон–5 ва ҳ.к.

И.Массино

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида жўхорини асосий экин сифатида етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этилган навлар: Қорабош, Оранжевое–160, Даулет, Ўзбекистон–18 ва ҳ.к.

И.Массино

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида оқбош карам етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: эртапишар Фарао F₁, Назоми F₁, Парел F_1,Июньская, ўртапишар Саратони, Тошкент–10, Термиз–2500, кечпишар Шарқия–2, Ўзбекистон судьяси.

Р.Ҳакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида картошка етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: картошканинг Ўзбекистон Республикаси Давлат реестрига 63 та нави киритилган. Эртапишар навлардан Латона, Фреско, Ред Скарлет, ўртаги-эртаги Кондор, Марфона, Романо, Курода, Санте, Диёра, ўртапишар Тўйимли, Умид, Кўк сарой, Серҳосил, Аладин, Аринда, Арнова, ўртаги-кечки Ақроб, Мондиал, Диамант, Пикассо ва бошқалар шулар жумласидандир.

Р.Ҳакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли хонадонида боқилаётган чорва ҳайвонларини касалликлардан асраш бўйича тавсиялар

Чорва молларни парваришлаётган хонадон оила аьзолари ҳар йили тиббий кўрикдан ўтишлари, юқумли касалликларга қарши эмлаш муолажаларини (касаллик ҳайвонлардан инсонларга юқмаслиги учун) олишлари зарур.

Ш.Жабборов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида кашнич етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: Орзу ва Янтарь.

Р.Ҳакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида кузги буғдой етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этилган навлар: ноқулай шароитларга чидамли, серҳосил, дон сифати юқори, тезпишар ва ўта тезпишар Ёнбош, Андижон–4, Чиллаки, Оқбуғдой, Тезпишар, Туркистон, Жайхун, Яксарт, Эломон, Хисорак, Устоз, Бобур, Само, Ниҳол, Фазо ва ҳ.к.

М.Эргашев

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида кунгабоқар етиштириш бўйича тавсиялар

Тавсия этиладиган навлар: СУР, Родник, Жаҳонгир, Олатўн, Самарқанд оқ кунгабоқари ва ҳ.к.

М.Аманова

14.02.2017 Аҳоли хонадонларида куркаларни боқиш бўйича тавсиялар

Зотлари ва хусусиятлари: аҳоли хонадонларида Исроил давлатидан келтирилган оқ патли, кенг кўкракли тез етиладиган куркалар (қулқул товуқлар) боқилади. Гўшти мазали парҳез маҳсулоти. Макиён куркалар ерга оддийгина ин қуриб, 10–15 та тухум қўяди. Хонаки курка хўрозларининг тирик вазни 9–35 кг, макиёнлариники 4,5–11 кг. 8–9 ойлигида тухум қила бошлайди. Бир йилда 70–90 та тухум қилади. Тухумининг оғирлиги 80–88 г. Ҳар бир куркадан 40–60 бош ёш курка олиш мумкин. Улар 4–5 ой боқиб семиртирилса 160–200 кг гўшт етиштирилади.

А.Нурматов, А.Баллашов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида қовоқ етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: Испанская–73, Кашгарская–1644, Палов каду–268.

Р.Ҳакимов, Ф.Расулов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида қовун етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: эртапишар – Роҳат, ўртапишар – Суюнчи–2, Олтин водий, Лаззатли, Олтинтепа, Кичкинтой, Оби новвот, Гурвак, Бўрикалла, кечпишар – Тўёна, Гурлан, Амударё, Гулоби Хоразмий, Зар гулоби, Саховат, Умрбоқий, Бешак.

Р.Ҳакимов, Ф.Расулов

14.02.2017 Аҳоли хонадонларида қуёнларни парваришлаш бўйича тавсиялар

Қуёнчилик сердаромад тармоқлардан биридир. Чунки қуён овқат танламайди, олти ой боқилган қуён 3,5–4 килограмм тош босади. Асосийси, бир йилда битта қуёндан 16–20 тагача соғлом насл олиш мумкин.

А.Нурматов, Б.Аллашов

14.02.2017 Аҳоли хонадонларида қўйларни парваришлаш бўйича тавсиялар

Қўй инсон ҳаётида гўшти ва сути, териси ва жуни билан катта аҳамиятга эга.

А.Нурматов, Б.Аллашов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида маккажўхорини асосий экин сифатида етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган маккажўхори дурагайлари: ўртапишар Ўзбекистон–420 ВЛ, Ўзбекистон–601 ЕСВ, эрта-ўртапишар Қорасув–350 АМВ, Ўзбекистон–300 МВ.

И.Массино

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида маккажўхорини такрорий экин сифатида етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган маккажўхори дурагайлари: Ўзбекистон–601 ЕСВ, Қорасув–350 АМВ, Ўзбекистон–300 МВ ва ҳ.к.

И.Массино

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида мош етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: Маржон, Дурдона, Зилола, Наврўз, Радость ва ҳ.к.

М.Аманова

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида нок экиш ва парваришлаш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган нок навлари: Вильямс, Лесная Красавица, Любимица Клаппа, Оливье де Серр, Подарок, Старкримсон ва ҳ.к.

Ш.Аҳмедов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида нўхат етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: Осиё–2001, Жасур–98 ва ҳ.к.

М.Аманова

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида олма экиш ва парваришлаш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган олма навлари: интенсив типдаги навлар – Беш юлдуз (Ред Делишес олмалари), Старкримсон, Фудзи; анъанавий навлар – Ренет Симиренко, Голден Делишес, Розмарин, Джонатан, Тошкент Боровинкаси ва ҳ.к.

Ш.Аҳмедов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида олхўри экиш ва парваришлаш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлари: Исполинская, Бертон, Изобильная, Венгерка фиолетовая, Чернослив Самаркандский ва ҳ.к.

Ш.Аҳмедов

14.02.2017 Аҳоли хонадонларида отларни парваришлаш бўйича тавсиялар

Зотни танлаш. Республикамиздаги отларнинг 90 фоизидан ортиғини маҳаллий қорабайир зотли отлар ташкил қилади. Қорабайир зотли отлар мустаҳкам конституцияли бўлиб, маҳаллий иқлим шароитимизга яхши мослашган, универсал зот ҳисобланади. Зотни танлашда асосан унинг қарчиғай баландлигига, кўкрак айланасига, гавда қия узунлигига ва кафт айланасига эътибор бериш керак. Масалан, орқа оёқлари бир-бирига яқин бўлмаслиги, олди оёқлари ва кўкраги кенг, бўйни узун, орқа сағриси тўғри бўлиши керак.

А.Нурматов, Б.Аллашов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида ош лавлаги етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: маҳаллий Диёр, Ягана ва чет эл навларидан Бордо–237, Бикорес, Боро F₁, Пабло F₁ дурагайлари тавсия этилади.

Р.Ҳакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида петрушка етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: Нилуфар, Сахарная, Новас.

Р.Ҳакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида пиёз етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: маҳаллий шароитда яратилган эртапишар Сумбула, Оқ дур, ўртапишар Истиқбол, Зафар.

Р.Ҳакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида помидор етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: эртапишар Дўстлик, Сахий, Шафақ, Севара, ўрта-эртапишар Тошкент тонги, ўртапишар ТМК-22, Ўзбекистон–178, Сурхон–142, Баҳодир, Шарқ юлдузи, Ситора, Истиқлол–10, Авиценна, кечпишар Намуна–70, Дони 2000.

Р.Ҳакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида редиска етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: Рубин, Дунган, Лола, Майский, Эртапишар ва ҳ.к.

Р.Ҳакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида сабзи етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: эртапишар Мушак–195, Нурли–70, ўртапишар Мирзои сариқ–304, Мирзои қизил–228, Нант–4, Шантанэ–2461, Зийнатли, Фаровон навлари экишга тавсия этилади.

Р.Ҳакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида салат етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: Крупнокачанный ва Кўк-шох.

Р.Ҳакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида саримсоқ етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: Майский Вир ва Южно фиолетовий.

Р.Ҳакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли хонадонларида сигирларни парваришлаш бўйича тавсиялар

Зотни танлаш. Энг аввало, сутдор сигирни танлаш керак. Танлашда сигирнинг ташқи кўринишига эмас, балки зотдорлигига эътибор бериш лозим. Чунки зотдор сигирлар жайдари ва наслсизларига қараганда кўп сут беради.

А.Нурматов, Б.Аллашов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида тарвуз етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: эртапишар – Ўринбой, Манзур, Чиллаки F_1, Крисби F₁, Кримстар F₁ ва ўрта-эртапишар – Сурхон тонги, Дилноз, Шарқ неъмати, кечпишар – Ҳайит қора, Қўзибой.

Р.Ҳакимов, Ф.Расулов

14.02.2017 Аҳоли хонадонларида товуқларни боқиш бўйича тавсиялар

Тиббиёт мутахассисларининг таъкидлашича, инсон соғлом бўлиши учун бир йилда ўртача 10 килограмм парранда гўшти ва 121 дона тухум истеъмол қилиши зарур. Чунки улар парҳез маҳсулотлари ҳисобланиб, инсон организми учун жуда фойдалидир.

А.Нурматов, Б.Аллашов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида ток экиш ва парваришлаш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлари: Андижон қора узуми (Андижанский черный), Қора кишмиш, Оқ кишмиш, Ҳусайни, Ризамат, Қизил Хурмони, Паркент, Нимранг, Пушти Тоифи ва ҳ.к.

Ш.Аҳмедов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида турп етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: Андижон–9, Марғилон маҳаллийси, дайкон ёки япон турпининг Содиқ ва Куз ҳадяси навлари.

Р.Ҳакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли хонадонларида туяларни боқиш бўйича тавсиялар

Зотни танлаш. Туялар авлоди иккита мустақил – бир ўркачли (бўйи 210 см. гача, қизғиш-кулранг) ва икки ўркачли (бўйи пастроқ, тўқ қўнғир тусли) турларга бўлинади. Улар ўзаро чатишади ва урчитишга қобилиятли дурагайлар беради. Лекин тоғли ва зах ерларда яшай олмайди.

А.Нурматов, Б.Аллашов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида укроп етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: Ўзбекистон–243 ва Ором ва ҳ.к.

Уруғ танлаш. Экиладиган укроп уруғи тоза, юқори унувчан, касалликлардан ҳоли бўлиши зарур. Уруғлар бошқа ўсимликлар уруғлари ва аралашмаларидан тозаланади.

Р.Ҳакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли хонадонларида ўрдакларни боқиш бўйича тавсиялар

Зотлари ва хусусиятлари: аҳоли хонадонларида ўрдакнинг оқ москва, украина оқ ва кулранг, хаки-кемпбелл зотларини парваришлаш тавсия этилади. Ёш ўрдакчалар 24–28 ҳафтада жинсий етилади. Тўдада 5–6 макиёнга битта эркак ўрдак қолдирилади. Бир мавсумда (5–6 ой) 90–130 та тухум қилади. Тухуми вазни 85–90 г. Тухумдан жўжа очиб чиқиш муддати 27–28 кун. Вояга етган эркак ўрдак вазни 3–4, макиёниники 2,5–3 кг. Гўшти майин, мазали, парҳезбоп.

А.Нурматов, Б.Аллашов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида ўрик экиш ва парваришлаш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлари: Қандак, Субҳоний, Исфарак, Кўрсодиқ, Руҳи Жуванон, Хурмои, Шалах, Юбилейний Навоий ва ҳ.к.

Ш.Аҳмедов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида хурмо экиш ва парваришлаш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлари: Тамопан, Зенжи-мару, Хиакуме ва ҳ.к.

Ш.Аҳмедов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида шафтоли экиш ва парваришлаш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлари: Лола, Эльберта, Малиновий, Мореттини желтий ранний, Старт, Фарход, Учқун, Чимган ва ҳ.к.

Ш.Аҳмедов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида ширин қалампир етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: эртапишар Наргиза, Тонг, Жайхун F₁,ўртапишар Заря Востока, Дар Ташкента, Юлдуз, Сабо, кечпишар Зумрад.

Р.Хакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида шолғом етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: Наманган маҳаллийси, Самарқанд маҳаллийси, Муяссар.

Р.Хакимов, Б.Азимов

14.02.2017 Аҳоли томорқа хўжаликларида шоли етиштириш бўйича тавсиялар

Экиш учун тавсия этиладиган навлар: Искандар, Гулжаҳон, Нукус–2, Нукус–70 ва ҳ.к.

М.Эргашев

14.02.2017 Аҳоли хонадонларида эчкиларни парваришлаш бўйича тавсиялар

Эчки аҳоли хонадонларида сут, гўшт, жун, тивит, териси учун боқилади. Эчки ўзига ўлат, чечак ва сил касалликларини юқтирмаслиги, оқсил ва енгил ўзлаштирилувчи ёғларга бой сут бериши билан эътиборли. Эчки сутида мис, рух, марганец, йод каби микроэлементлардан ташқари камқонликнинг олдини олишда муҳим аҳамиятга эга бўлган кобальт моддаси нисбатан кўп учрайди.

А.Нурматов, Б.Аллашов

03.02.2016 Брокколи – саломатлик учун кони фойда

Брокколи – карамдошлар оиласига мансуб, бир йиллик ўсимлик, гулкарамнинг ўзгарган тури ҳисобланади. Жанубий Италия брокколини ватани бўлиб, қадимги Римда уни 2 минг йил олдин ҳам етиштирилган. Бу экин Италиядан Византияга, кейинчалик эса бошқа Европа давлатларига кенг тарқалган. АҚШда карамнинг бу тури 1925 йилдан бери экиб келинади ва бугунги кунда майдони гулкарамникидан ҳам кўпайиб кетган. Ҳозирги вақтда брокколи етиштириш Япония, Италия, Германия, Англия, Франция, Канада, Швеция, Польша, Россия, Украина ва бошқа мамлакатларда сезиларли даражада кўпайган. Мамлакатимизда брокколи ноанъанавий, кам тарқалган сабзавот экинларига киради. Уни айрим ҳаваскор сабзавоткорлар чекланган миқдорда етиштириб супермаркет ҳамда бозорларда сотмоқдалар.
М.Болтаев, Ш.Асадов

05.10.2015 Лимон етиштириш юзасидан маслаҳатлар

Цитрус ўсимликлари иссиқсевар бўлганлиги боис, улар совуққа чидамсиз, мевасининг етилиши учун жуда кўп фойдали иссиқ ҳарорат йиғиндисини талаб қилади, ўсув даври анча узоқ. Шунинг учун республикамизда цитрус ўсимликлари ҳосили иссиқхона ва траншеяларда етиштирилади.

Р.Абдуллаев, Ж.Агзамходжаев

05.10.2015 Хандон писта етиштириш юзасидан маслаҳатлар

Пистанинг ватани Марказий Осиё ҳисобланади. Ўзбекистонда табиий ҳолатда деярли барча тоғ тизмаларида учрайди. Сурхондарё вилоятининг Боботоғ тизмасида эса асосий ўрмон ташкил этувчи ўсимлик ҳисобланади. Атмосфера ёғинлари 300 мм бўлган (ёки ёз ойлари жазирамасида умуман бўлмаган), шунингдек, ёз ва қиш ойларида ҳаво +46 даражадан –40 даражагача ўзгарган экстремал шароитда ўсиш-ривожланиш ва мева беришда унинг бодомдан бошқа рақиби йўқ ҳисоб. 1000 ёшгача мева беради. Хандон писта юқори диетик маҳсулот бўлиб, мағизида 49% дан 60% гача мой, 15-20% оқсил, 3-8% қанд ва бошқа микроэлементлар мавжуд. Меваси нафақат ички, балки жаҳон бозорида ҳам юқори баҳоланади.

Е.Ботман

05.02.2015 Гидрогелдан фойдаланиш бўйича маслаҳатлар

Сайёрамизда глобал иқлим ўзгариши, экологик ҳолатнинг кескинлашиши каби бир қанча салбий омиллар сабабли сўнгги йилларда дунёда ёғингарчилик миқдори камайиб, сув тақчиллиги сезилмоқда. Мазкур жараёнлар минтақамизда, шунингдек, мамлакатимизда ҳам кузатилаётир. Маълумотларга қараганда, қурғоқчил йиллар 2000 йилгача ҳар 6–8 йилда кузатилган бўлса, кейинги даврда бу ҳолат ҳар 2–3 йилда такрорланаяпти. Бу эса қишлоқ хўжалиги экинлари ҳосилдорлигига салбий таъсир кўрсатмай қолмайди, албатта.
Б.Бурхонжонов

05.02.2015 Калина-доривор ўсимлик

Калина (Viburnum L.) – шилвидошлар (Сарrifoliaceae) оиласига мансуб мўътадил ва субтропик минтақаларда тарқалган, бўйи 4 метрга етадиган доривор ва манзарали бутадир.
Э.Бердиев, С.Турдиев

05.02.2015 Бозулбанг-доривор ўсимлик

Ҳозирги кунда дунёда беморларни даволашда қўлланилаётган дори воситаларининг 70 фоизини синтетик дори воситалари ташкил қилади. Таҳлилларга қараганда, синтетик усул билан олинган дори воситалари беморларда турли нохуш асоратларга сабаб бўлмоқда.
Ж.Мирсоатов, Е.Бердибоев

05.09.2014 Жозибали Амарант гули

Табиатда жуда кўп ноёб шифобахш ўсимликлар бўлиб, шулардан бири бу амарант ўсимлигидир. Республикамизда гултожихўроз амарант ўсимлигини билмаган одам йўқ бўлса керак. Бироқ, унинг инсон организмини соғламлаштирувчи, ҳимояловчи ноёб шифобахш хусусиятларини кўпчилик билмаслиги аниқ.
М.Аманова, У.Хуррамов, Б.Рустамов

10.04.2014 Асалариларни боғлар, сабзавот, полиз ва бошқа ўсимликлар ҳосилдорлигига таъсири

Асаларичилик қишлоқ хўжалигининг сердаромад соҳаларидан биридир. Республикамизнинг табиий шароити ҳам асалари оилаларни тезкор техналогия асосида боқиш учун жуда қулайдир. Шунинг учун асал етиштириш Республикада салмоқли ўринда туриш мумкин. Асаларичилик маҳсулотларни кўпайтиришга қаратилган тадбирнинг ишлаб чиқиш, асаларичилик фермер хўжаликларида амалга оширилаётган жараёнларга маҳаллий популяциядаги асаларилар алоҳида ахамиятга эга.
Ё.Шукуров, О.Тўраев

02.12.2013 Чилонжийда-кони фойда

Чилонжийда – Унаби (Ziziphus jujuba Mill) чилонжийдадошлар (жумрутдошлар, Rhamnaceal) оиласига мансуб, шифобахш, бўйи 5–10 метргача етадиган дарахтдир. Ер юзининг тропик ва субтропик минтақаларида чилонжийданинг элликка яқин тури учрайди. У айниқса, Хитой, Корея ярим ороли, Ҳиндистон, Fарбий Осиё ва Ўрта ер денгизи атрофидаги мамлакатларда кенг тарқалган. Шунингдек, Кавказорти ҳамда Ўрта Осиёнинг тоғли туманларида ҳам учратиш мумкин.
А.Маматкаримов, Ч.Холмуродов

12.11.2013 Ўсимликларнинг биологик хилма - хиллиги

Олимларнинг таҳминларига кўра Ерда ҳаёт бошланганига 3 млрд. йил бўлган. Ўша даврда ер юзида ўсимликларнинг 4 млрд. тури бўлган. Ердаги экологик ўзгаришларга ўсимликлар мослаша олмаганлиги сабабли уларнинг 99 % нобуд бўлган ва ҳозирги кунга келиб фақат 4 млн. ўсимликлар тури қолган.
Б.Азимов

12.11.2013 Ғаройиб ўсимликлар

Энди бизларга маълум бўлмаган, лекин қизиқарли бўлган дунёдаги ўсимликлар тўғрисида тўхталиб ўтмоқчиман. Уларга қуйидагилар киради. Бразилия ва Венесуэланинг ўрмонларида коллофорд дарахти ўсади. Буни сигир дарахти дейдилар. Сабаби, унинг пўстлоғи кесилса, ундан кўриниши ва мазаси сигир сутига ўхшаш сут оқиб чиқади. Ҳар бир кесилганда 2-4 литр сут олиш мумкин. Амазонка пасттекислигида бундай "сигирлар" миллионларни ташкил қилади.
Б.Азимов

07.11.2013 Мойли қовоқ - қимматбаҳо мой ва оқсил манбаи

Қовоқнинг ватани Мексиканинг шимоли ва АҚШнинг шарқий ҳудудлари ҳисобланади. Америка қитъаси кашф қилингандан сўнг бу ўсимлик аввал Испания, кейинчалик Италияга келтирилган. Орадан йиллар ўтиб Европада қовоқнинг бир қанча тур ва навлари етиштирила бошланган. Лекин узоқ давр мобайнида қовоқ Европада озиқ-овқат ўсимлиги сифатида асосий роль ўйнамаган. ХХ асрнинг 60-йилларига келибгина қовоқ дунёда кенг тарқала бошлади.
Ш.Ҳазратқулов, Т.Ортиқов

05.10.2013 Доривор бегона ўтлар

Наботот оламида бегона ўтлар каби кенг тарқалган ўсимликларни учратиш қийин. Айрим бегона ўтлар курраи заминимизнинг барча минтақаларида учрайди, шунинг учун ҳам улар космополит ўсимликлар деб аталади. Масалан, оддий қамиш шундай ўсимликлар сирасига киради.
М.Аллаяров

05.08.2013 Чаканда-истиқболли поливитамин ўсимлик

Ҳозирги даврнинг энг муҳим масалаларидан бири – аҳолини экологик тоза озиқ-овқат маҳсулотлари ва доривор воситалар билан таъминлаш ҳисобланади. Республикамизда доривор ўсимликшуносликни ривожлантириш, Ўзбекистон флорасидаги истиқболли доривор ўсимликларни маданийлаштириш, уларни саноат плантацияларида ўстиришни йўлга қўйиш фармацевтика саноати хомашё базасини яратади. Ана шундай истиқболли доривор ўсимликлардан бири – жумрутсимон чаканда (облепиха крушиновидная) – Hippophae rhamnoidesh ҳисобланади.
Э.Бердиев

20.06.2012 Кийик ўти фойдаси ҳақида

Республикамиз табобат оламида шифобахшлиги жиҳатидан олдинги ўринларда турадиган ўсимлик – бу кийик ўтдир. Кийик ўти (Zizifora) тукуми лабгулдошлар (Labiatae) оиласига мансуб кўп йиллик ўсимлик бўлиб, республикамизда бу туркумнинг 7 тури учрайди. Табобатда ва озиқ-овқат саноатида эса, асосан табиатда кенг тарқалган учта тури “кийик ўти” номи билан ишлатилади. Маҳаллий аҳоли кийик ўтини “кўк ўти”, “бўйи нон” каби турли номлар билан ҳам аташади. Кийик ўти баландлиги 40cм гача етадиган ўсимлик бўлиб, пояси кўп, асоси ёғочланган, бироз эгилган, ингичка, серновдали, майин тукчалар билан қопланган.
М.Аллаёров, Э.Ахмедов

12.05.2012 Дўлана фойдаси

Халқимизда “ жондан кечмасанг жонона қайда, тоққа чиқмасанг дўлона қайда” деган мақол бор. Бу мақолнинг замирида кўпгина ҳикматли ўғитлар мужассам. Ошиқ ўз маъшуқасига етиши учун ҳатто жонидан кечишига тайёр доно халқимиз, ёр васлига етишишни қийналиб бўлсада тоққа чиқиб, азият чекиб дўланага етишиш билан тенглаштирмоқда. Бу ўхшатиш албатта, мажозий бўлсада, аммо дўлананинг бебаҳо неъмат эканлигидан далолат беради.
Дарҳақиқат дўлана мевалар ичида нафақат хушхўрлиги, балки шифобахшлиги билан ҳам ажралиб туради. Улуғ бобокалонимиз, табобат илмининг султони Абу Али Ибн Сино ўзининг “Тиб қонунлари” китобининг содда дорилар хусусиятига бағишланган бобида дўланага баҳо бериб, “унинг мевалари сариқ ва қизил рангли бўлиб, буруштурувчандир, буруштириш таъсири жийданикидан кучлидир, сафрони сўндиради ва ични тўхтатади” деб ёзади. Ҳозирги замон табобатида ҳам дўлананинг меваси ва гули юрак-қонтомир касалликларини олдини олиш ва даволашда ҳамда асабни тинчлантирувчи ва қон босимини пасайтирувчи дори сифатида ишлатилади.
М.Аллаёров, Э.Ахмедов

12.05.2012 Матор ҳақида нималарни биламиз, "Матор"ми ёки "Мадор"ми?

Уй бекалари қишда толиқган организмини дармондориларга бойитиш мақсадида, кўкатлардан кўк сомса, кўк чучвара, кўк мантилар ва ҳар хил таомлар тайёрлаш билан машғул. Бу юртимизда азалий одатий тусга кирган удумларга айланиб бормоқда. Дўсту-ёронлар бир-бирилариникига кўк сомса, кўк чучвара тановул қилиш учун меҳмондорчиликка ташиф буюрадилар. Ана шундай меҳмондорчиликлардан бир бу “матор сомса” ейиш, “гап-гаштаги” ҳисобланади.
М.Аллаёров, Э.Ахмедов

07.05.2012 Буйрак хасталиклари давоси

Буйрак хасталикларининг олдини олиш ва даволашда доривор ўсимликлар кенг миқёсда ишлатилади. Бундай ўсимликлар диуретик, яъни пешоб ҳайдовчи доривор ўсимликлар дейилади. Республикамиз табиатида бундай ўсимликлар кўплаб учрайди. Чунончи қуш торон, қирқ бўғим, рўян, иттиканак ва бошқалар шулар жумласидандир. Бундан ташқари пешоб ҳайдовчи дори воситаси сифатида табобатда маккажўхори попуги, бодринг (айниқса сарғая бошлагани), укроп ва петрушкалар ҳам қўлланилади.
М.Аллаёров, Э.Ахмедов

04.04.2012 Папайянинг фойдаси

Аждодларимиз азал-азалдан инсонни даволашда, саломатлигини сақлашда она табиат қўйнида ўсаётган ўсимликлардан, уларнинг меваларидан унумли фойдаланиб келишган. Бизнинг асримизда ҳам шу анъана давом этмоқда. Негаки, кимёвий дори-дармонларнинг организмда асоратлари қолиши фанда аниқланган. Шу боис доривор ўсимликлар тайёрлаш жабҳаси ҳам тараққий эттирилмоқда.
К.Хайитбоев

19.03.2012 Доривор ширинмия

Ширинмия доривор ўсимлик сифатида жуда қадим замонлардан маълум. Хитой халқ табобатида бу ўсимлик эрамиздан 3000 йил аввал турли хил ҳасталикларни даволашда қўлланилган. Шунингдек, ширинмия ўсимлигининг шифобахш хусусиятлари борасида ҳинд ва тибет табобатида ҳам маълумутлар учрайди. Ўрта асрларнинг машҳур олим ва табиби буюк бобокалонимиз Абу Али ибн Сино ўзининг даволаш амалиётида ширинмия ер остки қисмларидан жуда кенг миқиёсда фойдаланган. Жумладан, ошқозон ичак яраларини, ўпка ва нафас йўллари касалликларини даволашда шунингдек, пешоб ҳайдовчи доривор восита сифатида ишлатилган.
Э.Ахмедов

20.02.2012 "Пол-пола" буйрак хасталиклари давоси

Табиатда буйрак ҳасталикларини олдини олиш ва даволашда доривор ўсимликлар кенг миқёсда ишлатилади. Бундай доривор ўсимликларни диуретик ўсимликлар, яъни пешоб ҳайдовчи доривор ўсимликлар дейилади. Республикамиз табиатида бундай ўсимликлар кўплаб учрайди, чунончи қуш торон, қирқ бўғим, рўян, иттиканак ва бошқа бир қанча ўсимликлар шулар жумласига киради. Бундан ташқари пешоб ҳайдовчи дори воситаси сифатида табобатда маккажўхори попуги, бодринг (айниқса сарғая бошлагани), кўкатлардан укроп ва петрушкалар ҳам қўлланилади. Аммо, буйрак ҳасталикларини самарали даволайдиган доривор ўтлардан бири бу тукли эрва яъни “пол-пола” бўлиб, бу асосан тропик ва субтропик мамлакатларда, жумладан, Филлипин ва Янги Гвиниеяда ёввойи ҳолда кенг тарқалган.
М.Аллаёров, Э.Ахмедов

Топинамбур-ноёб ўсимлик
Эндокринология илмий-тадқиқот институти олимлари томонидан сўнгги ўн йиллик кузатишлар натижаси таҳлил қилинганда, республикамизда қандли диабет билан оғриётган беморлар сони ортиб бораётганлиги қайд этилган. Маълумки, қандли диабет касаллигини даволашда таркибида инулин моддаси бўлган препаратлардан кенг фойдаланилади. Беморларнинг қон таркибидаги қанд миқдорини доимий равишда бир меъёрда сақлаб туриш учун эса, инсулин таблеткаларини деярли ҳар куни истемол қилишга тўғри келади. Инсулин дориларининг катта миқдори республикамизга четдан олиб келинганлиги сабабли нархлари ҳам юқори бўлиб, бу оилада иқтисодий қийинчиликларга сабаб бўлади. Топинамбур илдиз туганаги таркибида инулин моддасининг юқорилиги билан ажралиб туради.

17.09.2011 Валериана ўсимлиги ҳақида

Табобатда юрак ва қон-томир касалликларини олдини олиш ҳамда даволашда, айниқса асаб системасини тинчлантиришда доривор ўсимликлар ва улардан олинадиган дори воситалари кенг миқёсда ишлатилади. Доривор валериана ана шундай доривор ўсимликлар сарасига киради. Мамлакатимиз мустақилликка эришгач, айрим хўжаликларда чунончи Наманган вилояти Поп туманидаги Абу Али ибн Сино номли ихтисослашган давлат ўрмон хўжалигида ва Тошкент вилояти Й.Охунбобоев номли ихтисослашган давлат ўрмон хўжалигида ҳамда Паркент туманидаги айрим шахсий хўжаликларда доривор валериана экиб ўстириш борасида маълум ижобий ишлар амалга оширилди ва Республикамизнинг тоғли ҳудудларида мазкур доривор ўсимликнинг етиштириш мумкинлиги исботланди.

Коврак ўсимлиги томир тортиши, ўпка сили, ўлат, захм, кўк йўтал, тиш оғриғи, асаб ва бошқа касалликларни даволовчи, инсонга қувват берувчи, балғам кўчирувчи ва гижжа ҳайдовчи доривор ўсимликдир.
Табобатда таркибида киши организмига ижобий таъсир этувчи, биологик фаъол моддаси мавжуд бўлган ўсимликлар органлари ишлатилади. Одатда доривор маҳсулотлар сифатида ўсимликларнинг илдизи, барги, пўстлоғи, гули, меваси ва бошқа қисмларидан фойдаланилади. Биз фикр юритмоқчи бўлган коврак (ферула) ўсимлигининг асосан елими-илдизидан олинадиган смоласи-шираси тиббиётда ишлатилади.
Коврак (Ferula) туркуми селдердошлар (соябонгулдошлар)-Apiaceae (Umbliferae) оиласига мансуб бўлиб кўп йиллик ўт ўсимликлардан иборат. Ковракнинг ер юзида 160 дан зиёд турлари, Ўрта Осиё республикаларида 104 тури, Ўзбекистонда эса 50 дан зиёд турлари учрайди