Mamlakat strategiyasi va Qishloq xo‘jaligini rivojlantirish xalqaro jamg‘armasining (IFAD) O‘zbekistondagi dasturini baholash

2011-yil O‘zbekiston IFADga qo‘shilgan vaqtdan buyon jami 128 mln AQSH dollari miqdorida mevachilik va sut ishlab chiqarish yo‘nalishida (shu jumladan, loyihaviy grantlar) uchta kredit loyihasi, shuningdek, grantlar hisobiga moliyalashtiriladigan ikkita hududiy tadbirlar maʼqullangan. Shu tariqa, IFAD zamonaviy O‘zbekiston tarixi uchun muhim bo‘lgan qishloq xo‘jaligini diversifikatsiya qilish tomon qo‘yilgan qadamga munosib javob berish orqali, mevachilik va sut ishlab chiqarish sohalarini qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha ko‘makni taqdim etdi. Qariyb 500 000 qishloq aholisi uchun bevosita yoki bilvosita ko‘mak ko‘rsatishga qaratilgan umumiy mamlakat dasturi doirasida IFAD asosan kichik agro ishlab chiqaruvchilar, dehqonlar va fermer xo‘jaliklariga eʼtiborni qaratdi.

2022-yilning 24-fevralida O‘zbekiston hukumati va IFAD faoliyatini baholash bo‘yicha Mustaqil ofis tomonidan vorkshop tashkil etildi, uning doirasida O‘zbekiston Respublikasining mamlakat strategiyasi va dasturi (CSPE) natijalari tahlil qilindi.

–  Baholash ishlari bizga IFADning Oʻzbekistondagi mamlakat dasturini sarhisob qilish, tez oʻzgarib borayotgan Oʻzbekiston sharoitida tajribadan xulosa qilish, zaif tomonlarni toʻgʻrilash va yutuqlarni mustahkamlash imkonini beradi, – deya taʼkidladi IFADning O‘zbekistondagi mamlakat direktori Fidy Rajaonson. – Aslida ushbu baholash kerakli vaqtda bo‘lib o‘tmoqda. Xulosalar va tajribalar COSOP yoki mamlakatning strategik imkoniyatlari yangi dasturini ishlab chiqish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. COSOP o‘zining boshlang‘ich nuqtasi sifatida O‘zbekiston hukumatining “Qishloq xo‘jaligini 2020-2030-yillarda rivojlantirish strategiyasi”, shuningdek, “2022-2026-yillarga mo‘ljallangan Yangi O‘zbekistonning taraqqiyot strategiyasi”da, xususan, fermerlar daromadlarini ikki baravar oshirish va qashshoqlikni kamaytirish maqsadlarida belgilab berilgan qishloq xo‘jaligi sektori uchun ustuvor vazifalarni o‘z ichiga oladi.

Baholash davomida kichik tadbirkorlar va dehqon xo‘jaliklari, ayollar va yoshlarni qo‘llab-quvvatlash, korxonalarning tijoriy faoliyati va qishloq iqtisodiyotini rivojlantirishga hissa qo‘shish borasida mamlakat dasturining dolzarbligi tan olinmoqda.

IFAD tomonidan moliyalashtirilgan  «O‘zbekiston Respublikasida mevachilik sektoriga ko‘maklashish» (HSP), «Sut ishlab chiqarish sanoatida qiymat zanjirini rivojlantirish dasturi» (DVCDP) va «Qishloq xo‘jaligini diversifikatsiya va modernizatsiya qilish dasturi» (ADMP) kabi loyihalarda qishloq xo‘jaligida samaradorlikni oshirish va qiymat zanjirlari jarayonida ishtirok etishni kuchaytirish, tabiiy resurslar va iqlimga chidamli texnologiyalar integratsiyasi kabi masalalarga alohida eʼtibor qaratilmoqda. «Mevachilikka ko‘maklashish loyihasi» muvaffaqiyatli yakun topdi va vorkshop ishtirokchilari uning natijalari bilan tanishib chiqdilar.

IFAD yoki Qishloq xo‘jaligini rivojlantirish xalqaro jamg‘armasi — BMTning oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishni ko‘paytirish, shuningdek, rivojlanayotgan mamlakatlarda muhtoj (oziq-ovqat yo‘nalishida) aholining ahvolini yaxshilash uchun moliyaviy resurslarni safarbar qilishga qaratilgan ixtisoslashgan muassasa.