“Hamma tuxumni bir savatda saqlama” deydi qadimiy xalq maqoli. Zamonaviy biznes, ishlab chiqarishgina emas, agrariya ham mana shu tamoyil asosida yashamoqda – bir tur mahsulotgagina bog‘lanib qolishdan chetlanib, ekinlar turlarini ko‘paytirish payida bo‘lmoqda.
Bugungi fermer yaxshi biladi: bir emas, bir necha ekin turlarini yetishtirish daromadni oshiribgina qolmay, turli xatarlardan ham himoya qiladi – bir yo‘nalishda kutilgan natijaga erishilmasa (tabiiy ofatlar, ekinning kasallanishi va boshqalar sababli), boshqa yo‘nalishdagi daromad zararlarni qoplab ketadi.
Surxondaryo viloyati Angor tumanidagi “Ma’murqulov Shoqul” fermer xo‘jaligi faoliyatida ham mana shunday, zamonaviy yondashuvning guvohi bo‘ldik. Xo‘jalik paxta, g‘alla va pillachilikka ixtisoslashgan. Bundan tashqari, yaxshigina bog‘ga ham ega. Bu bilan kifoyalanmay, dala chetlariga turli sabzavotlar ekilganki, ular ishchilarning qozonini to‘ldirib, ortgani bozor rastasiga ham chiqarilmoqda.
Keling, so‘zni fermer xo‘jaligi rahbariga beraylik. Surxondaryo viloyati Angor tumanidagi “Ma’murqulov Shoqul” fermer xo‘jaligi rahbari Shoqul Ma’murqulov:
“Fermer xo‘jaligimiz asosan paxta, g‘alla va pillachilikka ixtisoslashgan. Hozirda 130 gektar yer mavjud bo‘lib, ekin maydonimiz 120 gektarni tashkil qiladi. Shundan 70 gektariga paxta, 69 gektariga g‘alla ekkanmiz. 29-30-may kunlari tovar don bo‘yicha rejani 110 foiz qilib bajarganmiz. Hozirda Rossiyadan keltirilgan “Grom” urug‘lik navli g‘allani o‘rishni boshladik. Bu nav gektariga 100 sentrnergacha hosil bermoqda, o‘rtacha hisoblaganda 70-80 sentnerdan tushyapti. Paxtaga kelsak, 70 gektar yerga “Yuksalish” navini ekkanmiz. Hozirda ikkinchi ozuqani berib, sug‘ormoqdamiz. Mahalliy go‘ng bilan o‘g‘itlab, hasharotga qarshi suspenziya berilmoqda”.
Ha, g‘alla va paxta yetishtirish – fermer xo‘jaligining asosiy yo‘nalishi. Ammo yagonasi emas. Shoqul Ma’murqulov Farg‘ona vodiysining “tashrif qog‘oz”iga aylangan olmazor va uzumzorlarni vohada ham yo‘lga qo‘yishga astoydil bel bog‘lagan. Atay vodiydan keltirilgan “Atlas” navli olma ko‘chatlari, tok ko‘chatlari yangi sharoitga moslashib, osmonga bo‘y cho‘zmoqda.
Fermer xo‘jaligining asosiy ishchilari 30 kishi bo‘lib, qo‘shimcha ravishda 70 nafar mavsumiy ishchi yollangan. Hozirgi kunda ular bir yoqadan bosh chiqarib, chopiq, yagana, chekanka ishlarini bajaryapti.
Bir tomondan ushbu ishchilarning ro‘zg‘origa harna madad deb, qolaversa, muhtaram Prezidentimizning qarori ijrosi yo‘lida dala chetlaridan unumli foydalanish maqsadida, uch gektarga yaqin qo‘shimcha yerga ishlov berib kelinmoqda. Jumladan, dala chetiga qovoq, qovun-tarvuz, pomidor, bug‘or qalampirlari ekilgan. Dala chetidan foydalanishning samaralari ko‘p,- deydi tadbirkor. Birinchi navbatda bu – obodonchilik. Qolaversa, ishchilarning dasturxonlari to‘kin bo‘ladi. Oziq-ovqat mahsulotlari arzonlashuviga xizmat qiladi.
Yerning hadisini olgan dehqon, ishning ko‘zini bilgan tadbirkor va ishchilari g‘amini yeydigan rahbar – bugungi fermerlarni mana shunday ta’riflash mumkin. “Ma’murqulov Shoqul” fermer xo‘jaligi rahbari ham shular jumlasidan. U har yilgi daromadlaridan xo‘jalikni texnik ta’minlashga, ishchilarni moddiy rag‘batlantirishga, ish sharoitini yaxshilashga mablag‘lar ajratib keladi. Bu haqda fermerning o‘zi shunday deydi:
“O‘tgan yil paxtadan 1 mlrd so‘mdan ziyod daromad olganmiz. Ushbu daromad hisobidan xorijdan “Holland” traktorini xarid qildik. Hozirda u og‘irimizni yengil qilmoqda. Bu yilgi daromad hisobiga xorijdan zamonaviy qishloq xo‘jaligi texnikalarini keltirishni, xodimlarni rag‘batlantirishni rejalashtirganmiz. Ishchilarga uy solib berish, dala shiyponi qurish niyatidamiz. 2021-yildan buyon 15 gektar yerimizda tomchilab sug‘orish texnologiyasidan foydalanib, paxtadan 40 sentnerdan hosil olib kelyapmiz. Bu yilgi daromaddan barcha yerlarimizda tomchilab sug‘orishni joriy qilish niyatidaman”.
Dehqonchilikdek azaliy kasbga zamonaviy yondashuvlarni joriy qilib, mehnat unumdorligini karrasiga oshira olgan fermerga aslo hormang, deb qolamiz.
Современный бизнес, не только производство, но и сельское хозяйство работает и развивается по принципу ухода от привязки к одному виду продукции и расширяет спектр действия.
Сегодня фермер прекрасно осознает- выращивание не одного, а нескольких видов сельскохозяйственных культур не только увеличивает доход, но и является своего рода страховкой от различных рисков – если ожидаемый результат не будет достигнут в одном направлении (из-за стихийных бедствий, болезней урожая и т. д.), доход в другом направлении покроет убытки. Подобный современный подход можно наблюдать в деятельности фермерского хозяйства «Мамуркулов Шокул» Ангорского района Сурхандарьинской области.
Хозяйство специализируется на выращивании хлопка, зерновых и тутового шелкопряда. Также имеется большой сад. Но и это ещё не всё, по краям полей высажены различные овощи, которые используют в повседневном рационе сами рабочие, а излишки вывозят на местные рынки.
Как оценивает современные тенденции сам глава фермерского хозяйства «Мамуркулов Шокул» Ангорского района Сурхандарьинской области:
«Наше хозяйство в основном специализируется на хлопке, зерне и коконах. В настоящее время всего имеется 130 га земли, а непосредственно посевная площадь составляет 120 га. Мы засеяли 70 га хлопка и 69 га зерна. 29-30 мая мы выполнили договорные обязательства по товарному зерну на 110 процентов. Сейчас приступили к заготовке семенного зерна «Гром», завозимого из России. Урожайность данного сорта доходит до 100 центнеров с гектара, в среднем это 70-80 центнеров. Что касается хлопка, то мы посадили сорт «Юксалиш» на 70 га. В настоящее время проводится вторая подкормка и полив. Также обрабатываем суспензией против насекомых».
Да, выращивание зерна и хлопка – основное направление хозяйства. Но не единственное. Шокул Мамуркулов, полон решимости разбить яблоневые сады и виноградники не хуже, чем в Ферганской долине, для которой они своеобразная «визитная карточка». Привезенные из Атайской долины саженцы яблони «Атлас» и винограда адаптируются к новым условиям и тянутся ввысь. Постоянно в хозяйстве занято 30 человек, дополнительно нанимаются 70 сезонных рабочих.
С одной стороны у них есть стабильный доход, а с другой эффективно использовуются края полей, в эти дни дополнительно культивируются три гектара. В частности, на опушках высаживают тыквы, дыни, арбузы, помидоры, болгарский перец. Всё благодаря вниманию и инициативам руководителя страны.
Использовать края полей очень выгодно, говорит предприниматель. Прежде всего, это озеленение. Кроме того, дастарханы дехкан отличаются изобилием. Помимо этого формируется приемлемое ценообразование на сельхозпродукцию.
Отличительные черты современного фермера можно описать так: человек, знающий традиции земледелия, предприниматель, работающий в ногу со временем, и лидер, который заботится о своих работниках. Глава фермерского хозяйства «Мамуркулов Шокул» — один из таких. Ежегодно он направляет на техническое обновление хозяйства, материальное поощрение работников, улучшение условий труда львиную долю своих доходов. Вот что говорит об этом сам фермер:
«В прошлом году мы заработали на хлопке более 1 миллиарда сумов. На это мы купили трактор «Холланд». В настоящее время он очень облегчает нашу работу. Планируем привезти современную сельхозтехнику из-за рубежа и мотивировать сотрудников повышением заработной платы в этом году. Мы намерены построить дом для рабочих, а также полевой стан. С 2021 года мы используем технологию капельного орошения на 15 гектарах, что позволяет собирать урожай по 40 центнеров. На прибыль этого года планируем внедрить капельное орошение на всех наших землях».
Не уставайте, хорманг, как говорится.
Spelling error report
The following text will be sent to our editors: