Quyosh kabi porlab turuvchi limonning har bir bo‘lagi dardlarga darmon, koni shifo. Garchi taʼmi barchaga birdek yoqmasa-da, ammo shifobaxshligi tufayli doimo qadrlanadi, isteʼmol qilinadi.
2018-yilga qadar respublika bo‘yicha 1221 gektar maydonga limon yetishtirilgan. Shuning asosiy qismi shaxsiy tomorqalarga to‘g‘ri keladi. Ushbu yilgacha mamlakatimizdan 2, 5 ming tonna limon eksport qilingan. Jami yetishtirilgan mahsulot 32 ming tonnani tashkil etgan.
2021-yilda respublika bo‘yicha 2332 gektar maydonda limon yetishtirilmoqda. Ushbu yilda yetishtirilgan jami mahsulot 64 ming tonnani tashkil etmoqda. Shundan eksport salohiyat 11 ming tonnaga teng bo‘lmoqda. 2022-yil yakuni bo‘yicha eksport qilingan mahsulot esa 3600 tonnani tashkil etmoqda. Hozirda eksportga yaroqli zahirada yana 8-10 ming tonna limon hosili mavjud.
Respublika bo‘yicha faqat “Toshkent” navi eksport qilinadi. 64 foiz limon Rossiya Federatsiyasiga, 32 foiz Qozog‘istonga, qolgan mahsulotlar Qirg‘iziston, Afg‘oniston, Xitoy davlatlariga eksport qilinmoqda.
O‘zbekistonda limon yetishtirish bo‘yicha Surxondaryo, Qashqadaryo, Farg‘ona viloyatlari peshqadamlar safida. Respublikada limon eksport qilish salohiyati bo‘yicha esa, Farg‘ona, Surxondaryo, Toshkent viloyatlari yetakchilik qilmoqda.
O‘zbekistonga Argentina va Turkiya davlatlaridan limon importi ham yo‘lga qo‘yilgan.
O‘zbekistonda yetishtiriladigan limon navlari
Limonni Meyer navi – past bo‘yli Xitoy limoni bo‘lib, serhosil, barvaqt hosilga kiradi. U limon navlari ichida eng yaxshisi, tomorqalarda o‘stirish uchun juda qulaydir. Ushbu navli limon yengil tuproqli unumdor yerlarda yaxshi o‘sadi. Meʼyoriy sharoit yaratilganda yil davomida gullab, hosil berishi mumkin. Bu nav o‘zidan changlanishi bilan afzal hisoblanib, ko‘chatlari ikkinchi yildan hosil bera boshlaydi. Mevasi oktyabr oyining oxiri-noyabrning boshlarida birin-ketin pishadi. Shuning uchun uning hosili mavsumda 2-3 marta teriladi.
Limonning “Toshkent” navini seleksioner olim Zayniddin Faxriddinov 1966-yilda yaratgan. Yilida ikki marta (bahor va kuzda) gullaydi. Ushbu nav juda hosildor bo‘lib, har bir daraxtida 350-400 donagacha meva yetishtirish mumkin. Undan 1 gektar maydonda 80-120 tonnagacha hosil olish mumkin. Qalamchalardan yetishtirilgan ko‘chatlari 2-3 yilda hosilga kiradi. Boshqa limon navlaridan tikanlarning yaxshi rivojlanmaganligi yoki tikansizligi bilan ajralib turadi. Nav sovuqqa va jazirama issiqqa nisbatan chidamli bo‘lib, asosiy shoxlarini -8-9°daraja haroratda sovuq uradi. Sovuq urgandan so‘ng shox-shabbasining tez tiklanishi, issiqlik, qurg‘oqchilik, sho‘r tuproq va turli kasalliklarga chidamliligi bilan ajralib turadi. Mevalari oktyabr oyida pishib yetiladi. Ushbu nav O‘zbekiston Respublikasi hududida ekish uchun tavsiya etilgan qishloq xo‘jalik ekinlari Davlat Reestriga 2015-va 2017-yillarda kiritilgan.
Limonni “Yubileyniy” navi ham seleksioner olim Zayniddin Faxriddinov tomonidan 1970-yilda yaratilgan. U tashqi ko‘rinishi va xususiyatlari bo‘yicha “Panderoza” navini eslatadi. Po‘sti qalin eng yirik limon. Undan efir moyi, pektin va sukatlar olinadi. Mevalari asosan qayta ishlanadi, ammo issiqxona va uy sharoitida yetishtirilgan mevalarini uzib olingandan so‘ng bir hafta o‘tgach, isteʼmol qilish mumkin.
Yubileyniy” navi aksariyat turdoshlari kabi injiq daraxt emas. Hatto havo va tuproq namligi yetarli bo‘lmagan sharoitda ham u hosil tugaveradi. Limonchilikka qiziqqan istagan bog‘bonlar uchun ham bu juda qulay. U O‘zbekiston Respublikasi hududida ekish uchun tavsiya etilgan qishloq xo‘jalik ekinlari Davlat Reestriga 2015-va 2017-yillarda kiritilgan.
Каждый плод лимона, сияющий, как солнце, является лекарством для людей. Хотя вкус не у всех лимонов одинаков, но его целебные свойства всегда ценятся и используются.
До 2018 года лимоны в Узбекистане выращивались на территории в 1 221 га, которая принадлежала частным владениям. До этого года было экспортировано 2,5 тысячи тонн лимонов. Всего произведено 32 000 тонн продукции.
В 2021 году лимоны выращивают на 2 332 га по всей стране. Общий объем произведенной продукции за три года составляет 64 тысячи тонны. Экспорт составляет 11 000 тонн. К концу 2022 года экспорт продукции составляет 3600 тонн. В настоящее время в резерве имеется 8-10 тысяч тонн урожая лимонов, пригодного для экспорта.
Экспортируется только сорт «Ташкент» – 64% в Россию, 32% в Казахстан, оставшееся количество в Кыргызскую Республику, Афганистан и Китай.
Сурхандарьинская, Кашкадарьинская, Ферганская области являются лидерами по выращиванию лимона в Узбекистане.
Также культуру выращивают в Сурхандарьинской и Ташкентской областях.
Кроме того, в Узбекистан импортируют лимоны из Аргентины и Турции.
Сорта, выращенные в Узбекистане.
Сорт лимона Мейер – карликовый китайский лимон, высокоурожайный, начинает рано плодоносить. Его удобно выращивать в саду. Этот сорт лимона хорошо растет на плодородных землях с легкой почвой. Он может цвести и плодоносить в течение всего года при создании правильных условий. Этот сорт предпочитают из-за самоопыления, а его сеянцы начинают плодоносить со второго года. Плоды созревают в конце октября-начале ноября. Урожай собирают 2-3 раза за сезон.
Сорт лимона «Ташкент» создан в 1966 году ученым-селекционером Зайниддином Фахриддиновым. Цветет дважды в год (весной и осенью). Этот сорт урожайный, каждое дерево может дать до 350-400 плодов. С гектара можно собрать 80-120 тонн. Саженцы, выращенные из черенков, плодоносят через 2-3 года. Отличается от других сортов лимона тем, что шипы слабо развиты или их вообще нет. Сорт устойчив к холоду и жаре, основные ветки подмерзают при температуре -8-9°С. Ветви быстро восстанавливаются после заморозков, устойчивы к жаре, засухе, засоленности почвы и различным заболеваниям. Плоды созревают в октябре. Этот сорт включен в Государственный реестр сельскохозяйственных культур, рекомендованных к посеву на территории Республики Узбекистан в 2015 и 2017 годах.
Сорт лимона «Юбилейный» также создан ученым-селекционером Зайниддином Фахриддиновым в 1970 году. По внешнему виду и характеристикам напоминает сорт «Пандероза». Самый крупный лимон с толстой кожицей. Из него получают эфирное масло, пектин и цукаты. Плоды в основном перерабатываются, но тепличные и домашние плоды можно есть уже через неделю после сбора.
Сорт «Юбилейный» неприхотливое дерево, как большинство его сородичей. Плодоносит даже в условиях недостаточной влажности воздуха и почвы. Популярен среди начинающих лимоноводов. Внесен в Государственный реестр сельскохозяйственных культур, рекомендованных к посеву на территории Республики Узбекистан в 2015 и 2017 годах.
Spelling error report
The following text will be sent to our editors: