Pomidor ko‘pchilikning sevimli poliz ekini hisoblanadi. Aholini pomidor bilan yil bo‘yi taʼminlash uchun hozirda uni issiqxonalarda yetishtirilmoqda.
Qoraqalpog‘iston Respublikasi va mamlakatimiz viloyatlarida jami 3 ming 157 nafar fermer xo‘jaliklari va qishloq xo‘jaligi korxonalarida 6 ming 297 gektar maydonlarda issiqxona xo‘jaliklari mavjud. Shundan, 3 ming nafar fermer xo‘jaliklari va qishloq xo‘jaligi korxonalari tomonidan 5 ming 229 gektar maydonlarda issiqxonalar faoliyat yuritib kelmoqda.
2022–yilning yanvar-dekabr oylari davomida issiqxonalarda 301 ming tonna qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yetishtirilgan. Shundan, 211 ming tonna pomidor hosili yig‘ishtirib olingan. Issiqxonada yetishtirilgan mahsulotlar asosan Rossiya va qo‘shni davlatlarga eksport qilingan.
Issiqxonalarda yetishtirish davrlari. Pomidor issiqsevar o‘simlik. Uning urug‘i +10+12 0 darajada una boshlaydi. Urug‘i tezroq unib chiqishi uchun maqbul harorat +22+25 °daraja bo‘lishi kerak.
O‘zbekistonda qishki issiqxonalarda pomidor kuzda ekiladi, bunda hosil noyabr-yanvar oylarida yetiladi (kuzgi-qishki) yoki keyingi yil iyulgacha ham parvarish qilinaveradi. Shuningdek, uni qishda ekib, martdan iyulgacha qishki-bahorgi hosilni ham olish mumkin.
Hozirgi vaqtda janubiy mintaqalarda shu jumladan, O‘zbekiston sharoitida yil davomida foydalaniladigan issiqxonalarda pomidorni uzaytirilgan aylanish davrida yetishtirish keng qo‘llanilmoqda. Bunda ko‘chatlar oktyabr– noyabr boshlarida ekilib, uning o‘sish davri iyun oxirida yakunlanmoqda. Ayrim vaqtda pomidorni ekishdan ilgari ko‘katlardan ukrop yoki kashnich ekiladi.
Tuproq ozuqabop bo‘lishi kerak. Qishki-bahorgi davrda pomidorni issiqxonalarda yetishtirishda havo harorati va namligining keskin o‘zgaruvchanligiga yo‘l qo‘yilmaslik kerak. Bu o‘simliklarni bo‘shashtirib yuboradi va kasalliklarga chalinishini kuchaytirishi mumkin.
Qishki-bahorgi davrda pomidor avj olib o‘sib rivojlanadi. Shuning uchun tuproq oziq elementlariga boy bo‘lishi kerak.
Bu davrda pomidor ekilganidan taxminan 2 oydan keyin meva tuga boshlaydi va nimrangligida teriladi. Ana shunda tupda qolgan mevalar tez yetilaveradi. Hosil bahorda har 2-3 kunda, yozda har kuni teriladi.
Navlarini to‘g‘ri tanlash. Issiqxonalarda pomidordan yuqori hosil olishda nav va duragaylarni to‘g‘ri tanlash muhim ahamiyatga ega. Nav va duragaylarni tanlashda ularning serhosilligi, tezpisharligi, kasallikga chidamliligi, mevasining sifati kabi ko‘rsatkichlardan tashqari boshqa xususiyatlari ham hisobga olinishi kerak.
Pomidorning oxirgi paytlarda issiqxonalarda ko‘p ekilayotgan ayrim navlari quyidagilar:
“Dafnis F1” – Gollandiya davlatining “Singjenta” firmasining duragayi hisoblanib, 2016-yildan O‘zbekiston Respublikasi hududida ekish uchun tavsiya etilgan qishloq xo‘jalik ekinlari Davlat reestriga respublika bo‘yicha kiritilgan.
“Torri F1” – Gollanliya davlatining ”Singjenta” firmasining duragayi. 2012-yildan O‘zbekiston Respublikasi hududida ekish uchun tavsiya etilgan qishloq xo‘jalik ekinlari Davlat reestriga respublika bo‘yicha kiritilgan.
“Lesli F1” – Yaponiya davlatining “Sakata” urug‘chilik kompaniyasining duragayi. 2014- yildan O‘zbekiston Respublika hududida ekish uchun tavsiya etilgan qishloq xo‘jalik ekinlari Davlat reestriga respublika bo‘yicha kiritilgan.
“Lamiya F1” – Isroil davlatining “Xazera” firmasining duragayi. 2013-yildan O‘zbekiston Respublikasi hududida ekish uchun tavsiya etilgan qishloq xo‘jalik ekinlari Davlat reestriga respublika bo‘yicha kiritilgan.
“Pink Paradaes F1” – Yaponiya davlatining “Sakata” urug‘chilik kompaniyasining duragayi bo‘lib, 2011-yildan O‘zbekiston Respublikasi hududida ekish uchun tavsiya etilgan qishloq xo‘jalik ekinlari Davlat reestriga Andijon, Namangan, Toshkent va Farg‘ona viloyatlari bo‘yicha kiritilgan.
“Jalila F1” – Yaponiya davlatining “Sakata” urug‘chilik kompaniyasining duragayi. 2011-yildan O‘zbekiston Respublikasi hududida ekish uchun tavsiya etilgan qishloq xo‘jaligi ekinlari Davlat reestriga kiritilgan.
“Mahalliy Zamin F1” duragayi “Green Valley seeds” korxonasi tomonidan 2019-yili Davlat reestriga kiritilgan. Issiqxonalar uchun istiqbolli duragay hisoblanadi.
Томаты – одна из самых популярных овощных культур. Чтобы обеспечить население томатами круглый год, в настоящее время их выращивают в теплицах.
В Республике Каракалпакстан и регионах нашей страны в общей сложности 3 тысячи 157 фермерских и сельскохозяйственных предприятий имеют теплицы на 6 тысячах 297 га. Из них 3000 фермерских хозяйств и сельскохозяйственных предприятий эксплуатируют теплицы на 5229 га.
За январь-декабрь 2022 года в теплицах выращено 301 000 тонн сельхозпродукции. Из них собрано 211 тысяч тонн томатов. Продукция, выращенная в теплице, в основном экспортировалась в Россию и страны ближнего зарубежья.
Сроки выращивания в теплицах.
Томат теплолюбивое растение. Семена всходят при температуре +10+12°С. Чтобы семена быстрее проросли, оптимальная температура должна быть +22+25°С.
В Узбекистане томаты осенью высаживают в зимние теплицы, в которых урожай созревает в ноябре-январе (осень-зима). Их также можно высаживать под зиму и получать весенне-летний урожай с марта по июль.
В настоящее время в Узбекистане, широко применяется выращивание томатов в теплицах, которые используются круглый год. В этом случае рассаду высаживают в октябре-ноябре, а период ее роста заканчивается в конце июня. Иногда рядом с томатами высаживают зелень 2 укроп, кинзу и др.
Почва для томатов должна быть питательной.
В зимне-весенний период при выращивании томатов в теплицах необходимо избегать резких перепадов температуры и влажности воздуха. Это ослабляет растения и может сделать их более восприимчивыми к болезням.
В этот период томаты быстро растут и развиваются. Поэтому почва должна быть богата питательными веществами.
Примерно через 2 месяца после посадки томатов, начинают созревать плоды. Урожай собирают каждые 2-3 дня весной и каждый день летом.
Правильный выбор сортов.
Правильный выбор сортов и гибридов важен для получения высокого урожая томатов в теплицах. При выборе сортов и гибридов, помимо таких показателей, как их плодовитость, скороспелость, устойчивость к болезням, качество плодов, следует учитывать и другие характеристики.
Некоторые из сортов томатов, выращиваемых в теплицах в последние годы:
Дафнис F1 – гибрид голландской компании «Singgenta» с 2016 года включен в Государственный реестр сельскохозяйственных культур, рекомендованных к посеву на территории Республики Узбекистан.
Torry F1 — гибрид голландской компании «Singgenta». С 2012 года включен в Государственный реестр сельскохозяйственных культур, рекомендованных к посеву на территории Республики Узбекистан.
Лесли F1 — гибрид японской семенной компании «Саката». С 2014 года включен в Государственный реестр сельскохозяйственных культур, рекомендованных к посеву на территории Республики Узбекистан.
Lamia F1 — гибрид израильской компании «Hazera». С 2013 года включен в Государственный реестр сельскохозяйственных культур, рекомендованных к посеву на территории Республики Узбекистан.
Pink Paradaes F1 — гибрид японской семенной компании «Саката». С 2011 года зарегистрироваа как сельскохозяйственная культура, рекомендованная к посеву на территории Республики Узбекистан, включена в Государственный реестр Андижанской, Наманганской, Ташкентской и Ферганской областей.
Джалила F1 — гибрид японской семенной компании «Саката». С 2011 года включен в Государственный реестр сельскохозяйственных культур, рекомендованных к посеву на территории Республики Узбекистан.
Местный гибрид Замин F1 внесен в Государственный реестр в 2019 году компанией Green Valley Seeds. Перспективный гибрид для теплиц.
Spelling error report
The following text will be sent to our editors: