Shu kunlarda qishloq xo‘jaligi yer maydonlarida sho‘r yuvish ishlari davom etmoqda. Ushbu jarayonning qishloq xo‘jaligi uchun qanday foydasi bor? Bu qanday amalga oshiriladi? Tavsiya va maslahatlarimiz siz uchun.
Nega sho‘r yuviladi? Yerlarning sho‘rlanishida yer osti suvlarining qanday chuqurlikda joylashganligi va ularning minerallashganligi katta ahamiyatga ega. Chunki ekin ekilganda yerdagi sho‘rlar aynan uning ildiz tizimiga ziyon yetkazadi va yaxshi o‘sishiga to‘sqinlik qiladi. Sho‘rlangan yerlardan ortiqcha suv-tuz eritmalarini ketkazmasdan turib, qishloq xo‘jalik ekinlaridan yuqori hosil olib bo‘lmaydi, bunga esa tuproqdagi sho‘rni yuvish orqali erishish mumkin.
Ilmiy maʼlumotlarga ko‘ra, sho‘rlanmagan yerlarga nisbatan kuchsiz sho‘rlangan yerlarda 15-20 foiz, o‘rtacha sho‘rlangan yerlarda 30-50 foiz va kuchli sho‘rlangan yerlarda 70-80 foizgacha paxta hosili kamayadi. Shuning uchun ham yuqori hosil olish uchun yerlarning sho‘rini yuvish juda muhim.
Qachon yuviladi? Respublikamizning aksariyat hududlarida sho‘r yuvishning eng maqbul muddati — 20-noyabrdan 10-fevralgacha. Qoraqalpog‘iston Respublikasi va Xorazm viloyatida yerlarning sho‘rini yuvish uning sho‘rlanish darajasiga qarab, damba usulida 2-3 marta amalga oshiriladi va martning birinchi dekadasida yakunlanadi.
Tuproq harorati -7 -10º darajadan past bo‘lganda sho‘r yuvishni to‘xtatish kerak.
Qanday yuviladi? Sho‘rlangan yerlarda shudgorlash ishlari o‘z vaqtida va sifatli o‘tkazilganidan so‘ng, tuproqning sho‘rlanish darajasiga qarab respublikaning kuchsiz sho‘rlangan tuproqlarida 1 marta (1000-1500 m3/ga meʼyorda), o‘rtacha sho‘rlangan tuproqlarida 2 marta (2000-3000 m3/ga meʼyorda) va kuchli sho‘rlangan tuproqlarda esa 3 marta (3000-4000 m3/ga meʼyorda suv sarflanib) sho‘r yuvish ishlari o‘tkaziladi.
Tuproqning sho‘rini yuvishda dalaning boshidan pastki qismiga qarab, har bir pol (bo‘lak)ga o‘qariqlardan alohida suv ochib to‘ldiriladi va sho‘ri yuviladi. Kichik poldan-katta polga suv ochib, sho‘rini yuvish mutlaqo mumkin emas.
Tuproqni sho‘rini sifatli yuvish uchun uning mexanik tarkibi, suv o‘tkazuvchanligi, yerning nishabligi va qay darajada tekislanganligiga qarab 0,15-0,50 gektar kattalikda pollar olinadi. Buning uchun KZU-0,3 ariq qazigich-tekislagich yordamida har 50 metrdan 50-60 sm balandlikda uzunasiga marza (chel)lar olinadi, ikki uzun marza (chel) olingach, o‘qariqlar olinadi. Ko‘ndalangiga olinadigan marza (chel)lar orasidagi masofa 30-50 metr, chellarning balandligi esa 50-60 sm bo‘lishi lozim.
Kuchli darajada sho‘rlangan yerlarda pollar maydoni 0,25-0,50 gektar atrofida olinib, 50-60 sm balandlikda marza (chel) tortiladi. Marza (chel)lar mustahkam bo‘lishi lozim. Aks holda, suv urib ketib, 20-25 foiz ortiqcha suv sarflanadi.
O‘rtacha va kuchli sho‘rlangan yerlarda har bir suv bostirilgandan so‘ng yengil tuproqlarda 2-3 kundan, mexanik tarkibi o‘rtacha tuproqlarda 5-6 va og‘ir tuproqlarda 7-8 kundan keyin yana suv bostirish orqali yerlarning sho‘ri 2-3 marta yuviladi.
Unutmang! Sho‘r yuvish ishlari mexanik tarkibi og‘ir tuproqlardan boshlanadi va keyin yengil tuproqlarda o‘tkaziladi.
Tuproq sho‘rini yuvishda dala maydonlarining tekisligi juda muhim. Chunki, faqat tekis yerdagina sho‘rni yaxshi yuvish mumkin, aks holda, tuzlar dalaning baland joylariga chiqib, to‘planib, ekinlarning siyrak bo‘lishiga olib keladi. Shu bois, dehqonchilikni yerlar melioratsiyasidan boshlash kerak. Birgina meliorativ holatni yaxshilash, rayonlashtirilgan va istiqbolli g‘o‘za navlarini to‘g‘ri tanlash bilan paxta hosildorligini oshirishga imkoniyat yaratiladi.
В настоящее время на сельскохозяйственных угодьях продолжаются работы по промывке засоленных почв. Как это делается? В чем польза этого процесса для сельского хозяйства? Наши рекомендации и советы для вас.
Почему промывают засоленную почву?
Большое значение в засолении почв имеют глубина залегания подземных вод и их минерализация. Соль в земле повреждает корневую систему посаженной культуры и препятствует ее хорошему росту. Высокие урожаи сельскохозяйственных культур невозможно получить без удаления из засоленной земли избытка соли, а этого можно добиться путем выщелачивания почвы.
По словам ученых, урожайность хлопчатника снижается на слабозасоленных почвах на 15-20 %, среднезасоленных – на 30-50 %, сильнозасоленных – на 70-80 %. Именно поэтому, чтобы получить высокий урожай, очень важно промывать засоленную почву.
Когда лучше промывать почву?
В большинстве регионов нашей республики оптимальное время для промывания почвы от соли – с 20 ноября по 10 февраля. В Республике Каракалпакстан и Хорезмской области промывка земли проводится 2-3 раза плотинным способом в зависимости от уровня ее засоленности. Завершается этот процесс в первой декаде марта. Промывание почвы не следует проводить, если температура почвы ниже 7-10 градусов.
Как проводится промывка почвы?
Проводится она после своевременной и качественной вспашки земли в зависимости от степени ее засоленности: 1 раз на слабозасоленных почвах (из расчета 1000-1500 м3/га), среднезасоленных – 2 раза (из расчета 2000-3000 м3/га) и 3 раза (из расчета 3000-4000 м3/га) – сильнозасоленных почвах.
Для качественного промывания засоленных почв в зависимости от их механического состава, водопроницаемости, уклона земли и степени выравнивания обозначаются палы площадью 0,15–0,50 га. Для этого с помощью каналокопателя-заравнивателя КЗУ-0,3 через каждые 50 метров проводят продольные борозды высотой 50–60 см, а после проведения двух длинных борозд проводят главный (основной) арык. Расстояние между поперечными бороздами должно быть 30–50 метров, а высота борозд – 50–60 см.
Не забывайте! Промывку засоленной почвы начинают с тяжелых грунтов, а затем проводят на легких.
При выщелачивании соли очень важно, чтобы поле было выровненным. Потому что хорошо смыть соль можно только с ровной поверхности, в противном случае она будет скапливаться в неровностях. В результате посевы могут стать изреженными.
Вот почему ведение хозяйства следует начинать с мелиорации земель. Увеличить урожайность хлопчатника можно только за счет улучшения плодородия земель, выбора правильных районированных и перспективных сортов хлопчатника.
Spelling error report
The following text will be sent to our editors: