“Oziq-ovqat xavfsizligi deganda nimani tushunamiz o‘zi? Mahsulotlarini ko’p miqdorda ishlab chiqarish oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlaydimi? Sog‘lom oziqlanish atamasi qanchalik to‘g‘ri?”
Qishloq xo‘jaligi vazirligida bo‘lib o‘tgan “Oziq-ovqat va sog‘lom oziqlanish xavfsizligi tushunchasi: konsepsiya va siyosat talqini” mavzusidagi o‘quv-seminarida Yevropa Ittifoqi ASK dasturi xalqaro eksperti Tugrul Temel tomonidan shu kabi savollarga javob berildi.
Davlat rahbarining 2019-yil 23-oktyabrdagi PQ-5853-son Farmoni bilan tasdiqlangan O‘zbekiston qishloq xo‘jaligini rivojlantirish strategiyasida aholi uchun oziq-ovqat ta’minoti barqarorligini ta’minlash birinchi ustuvor vazifa sifatida belgilangan.
Mazkur dolzarb yo‘nalish maqsadlariga erishishda soha mutaxassislarini xalqaro ilg‘or tajribalar bilan muntazam tanishtirish hamda salohiyatlarini oshirish muhim ahamiyatga ega bo‘lib, o‘tkazilgan treningda Qishloq xo‘jaligi, Moliya va iqtisod, Investitsiya va tashqi savdo vazirliklari, Karantin agentligi, Chorvachilik qo‘mitasi, Sanitariya epidemiologiya xizmati, ISCAD markazi mas’ul mutaxassislari ishtirok etdi.
“Oziq-ovqat xavfsizligini biz – turli sektor vakillari bir xil tushunmasligimiz mumkin. Qaysidir sektor bu masalani mahsulot ishlab chiqarishni ko‘paytirish bilan bog‘lasa, boshqa sektor mahsulotlar sifati va xavfsizligini ta’minlash, yana boshqa uchinchi sektor esa oziq-ovqat mahsulotlarining narxlarini nazorat qilish sifatida tushunib, ish olib boradi. Bu o‘rinda, tushunishimiz kerak bo‘lgan birinchi narsa – biz oziq-ovqat xavfsizligini emas, balki “Oziq-ovqat va sog‘lom-oziqlanish xavfsizligini ta’minlashimiz, ya’ni oziq-ovqatning faqat miqdoriga emas, balki nutrologik sifati mavjudligiga ham ahamiyat qaratishimiz kerak. Bu esa, siyosat darajasida, aholining barcha qatlami uchun keng turdagi, sog‘lom va xavfsiz oziq-ovqat mahsulotlaridan jismoniy va iqtisodiy jihatdan foydalanish imkoniyatini ta’minlash bilan o‘lchanadi. Sektorlararo kesishgan ushbu vazifa ijrosi yo‘lida barcha tegishli tashkilotlar bir xil tushunchaga ega bo‘lishi va ish faoliyatini faqat o‘z yo‘nalishida emas, balki umumiy yo‘nalishda olib borishi juda muhim.” – deydi Tugrul Temel konsepsiyani tushuntirar ekan.
Trening davomida ko‘tarilgan asosiy savollardan biri bu “Sog‘lom oziqlanish xavfsizligi” atamasi bilan bog‘liq bo‘lib, soha mutaxassislari tomonidan ushbu atama odatda insonlar iste’moli emas, balki chorva mollariga nisbatan qo‘llanishini ta’kidlandi. Janob Temel javobiga ko‘ra, “… xalqaro qabul qilingan atama inglizcha “Food and nutrition security” bo‘lib, bu yerda, “nutrition” so‘zi o‘zbekcha ekvivalenti yo‘qligi bois, “sog‘lom oziqlanish” deb tarjima qilingani, chunki gap “ovqatlanish, ovqat yeyish” haqida emas, “hayotiy ozuqa moddalarini iste’mol qilish” haqida…” ekanini tushuntirib, ushbu atamani o‘zbekchalashtirish masalasi zudlik bilan ko‘rib chiqilishini tavsiya qildi.
Mavzuga oid qizg‘in munozaralarga boy bo‘lgan ushbu trening kun tartibi kadrlar salohiyatini oshirish, oziq-ovqat va sog‘lom oziqlanish konsepsiyasining sektorlararo izchil anglashuvini ta’minlashga xizmat qildi.
«Что подразумевается под продовольственной безопасностью? Обеспечивает ли производство продовольствия в больших объёмах безопасность пищевых продуктов? Насколько точен термин «здоровое питание»?»
В ходе учебного семинара «Понятие безопасности пищевых продуктов и здоровое питание: концепция и интерпретация политики», прошедшего в Министерстве сельского хозяйства Республики Узбекистан, международный эксперт программы ЕС ASK Тугрул Темель предоставил ответы на эти и другие вопросы.
В стратегии развития сельского хозяйства Узбекистана, утвержденной Указом Президента Республики Узбекистан от 23 октября 2019 года, обеспечение стабильности продовольственного снабжения населения определено в качестве приоритетной задачи.
В тренинге приняли участие ответственные специалисты министерств сельского хозяйства, финансов и экономики, инвестиций и внешней торговли, Агентства по карантину и защите растений, Комитета ветеринарии и развития животноводства, Санитарно-эпидемиологической службы и Центра ISCAD.
«Мы – представители различных секторов – можем не понимать продовольственную безопасность одинаково. Кто-то может видеть решение вопроса в разрезе увеличения объемов производства продовольствия, кто-то работает над обеспечением качества и безопасности продуктов, а другой сектор работает над тем, чтобы контролировать ценообразование на продукты питания. Первое, что нам нужно понять, это то, что мы должны обеспечивать не только продовольственную безопасность, но и «безопасность пищевых продуктов и здорового питания», то есть уделять внимание не только количеству, но и наличию нутрологического качества пищи. А это уже политика, обеспечивающая физический и экономический доступ к широкому спектру здоровых и безопасных продуктов питания для всех слоев населения. Очень важно, чтобы на этом межотраслевом пути выполнения задач все соответствующие организации имели одинаковое понимание и вели свою деятельность в общем направлении» – сказал Тугрул Темель, объясняя значение концепции.
Один из основных вопросов, поднятых во время учебного семинара, касался понятия «безопасность здорового питания», и эксперты в этой области отметили, что этот термин обычно применим к домашнему скоту, а не к потреблению человеком пищи. Вот что сказал на этот счёт Тугрул Темель: «Международный термин звучит как «Food and Nutrition Security», где слово «Nutrition» переводится как «здоровое питание», но из-за отсутствия узбекского эквивалента, речь идет не о «еде, питании», а о «потреблении жизненно важных питательных веществ». Потому считаю, что вопрос о варианте этого термина на узбекском языке должен быть рассмотрен в самые кратчайшие сроки».
Тренинг, прошедший в дискуссионном формате, послужил повышению квалификации специалистов и обеспечению единого понимания концепции здорового питания.
Spelling error report
The following text will be sent to our editors: